Makale İncelemesi Nasıl Yapılır?

Okunma süresi: 5 dakika

Makale İncelemesi iki biçimde yapılır. Bunlar, şekilsel açıdan inceleme ve içerik bakımından incelemedir.

Şekilsel olarak makale incelemesi: Makalenin, yazı tipi, puntosu, akademik yazım formatına uygun olup olmadığı incelenir.

İçerik olarak makale incelemesi: Makalenin, her bir bölümde yazılanların kendi içerisinde tutarlı olup olmadığı ve bölümün gerektirdiği şartları taşıyıp taşımadığına göre incelenir.

Makale İncelemesi

1. Giriş, literatür taraması

(Bu bölümde eleştiri için sorulabilecek sorular yer alır)

• Yazılanlar iyi organize edilmiş mi?
• Alıntılar ve açıklamalar  düzgün şekilde mi? Makalenin yazıldığı akademik formata uygun mu?
• Referanslar birbiriyle tutarlı mı?
• Problem durumu açık bir şekilde belirtilmiş mi?
• Eğitim açısından yararlı ya da bir boşluğu dolduracak mı?
• Araştırma soruları anlaşılır bir biçimde yazılmış mı?
• Araştırma soruları araştırmanın amacına uygun yazılmış mı?

2. Metot

• Araştırma sorularına cevap bulmak için kullanılan araştırma modeli uygun mu? Nicel, nitel ya da karma metot?
• Araştırmanın örneklemi, araştırma bulgularının genellenebilmesi için yeterli sayıda ve büyüklükte mi?
• Veri toplama aracının hazırlanma süreci yeterli bir şekilde anlatılmış mı?
• Veri toplama süreci ve süreçte yaşananlar detaylı bir biçimde açıklanmış mı?
• Veri analizinde kullanılan teknikler açıklanmış mı?

3. Bulgular

• Nesnel olarak sunulmuş mu?
• Tablolar ve şekiller anlaşılır ve uygun mu?
• Anlatım anlaşılır mı?
• İstatistiksel sonuçlar doğru mu?

4. Tartışma

• Araştırma sonunda bulunanlar, araştırma sorularına ya da hipotezlere cevap verdi mi?
• Araştırmacı sonuçları, literatürden ve diğer araştırma sonuçlarından referans vererek destekledi mi? Ya da kendi deneyimlerinden yola çıkarak doğruladı mı?

5. Sonuç

• Araştırmacı bulguları ve tartışmaları genel çerçevede uygun bir şekilde toparlayıp, eğitim açısından önemli ile bağladı mı?
• Araştırmanın sınırlılıkları detaylı bir şekilde açıklandı mı?
• Daha sonraki araştırmalar için önerilerde bulunuldu mu?
• Eğitim açısından araştırma sonuçlarından yola çıkarak öneriler verildi mi?

Örnek Makale İncelemesi

Makalenin Künyesi

Doğan, Bahar ve Gülüşen, Ayşe (2011). “Türkçe Ders Kitaplarındaki (6–8) Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi.” Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 1- Sayı 2

Anahtar Kelimeler: Türkçe Dersi, Değer, Değer Eğitimi, Ders Kitabı.

Giriş

Türkçe öğretiminin temel aracı olan metinler, ulusal ve evrensel kültürün dayandığı değerlerin öğrencilere aktarılması için birer araç olma özelliğine sahiptir. Bu doğrultuda Millî Eğitim Bakanlığı tarafından basılan 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin hangi değerleri ilettiğini tespit etmek ve bu değerlerin sınıflara göre dağılımını belirlemek bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır.

İlköğretim 6–8. sınıflar arasında Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde, değerlere yer verilme durumunu belirlemeye yönelik olarak gerçekleştirilen bu araştırmada kullanılacak olan model, var olan bir durumu var olduğu şekliyle ortaya koymayı amaçlayan tarama modelidir. Araştırmada verilerin analizi için betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre, araştırma kapsamında incelenen ders kitaplarındaki metinlerin çoğunda değerlerin az da olsa yer aldığı görülmekle birlikte dokuz metinde hiçbir değere yer verilmemiştir. Türkçe dersinde etkili bir değer eğitimi gerçekleştirmek için değerlerin metinlere daha dengeli dağıtılması gerektiği ve bu değerlerin etkinliklerle düzenlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Araştırmanın Amacı

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından basılan 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin hangi değerleri ilettiğini tespit etmek ve bu değerlerin sınıflara göre dağılımını belirlemek bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır.

Yöntem

İlköğretim 6–8. sınıflar arasında Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde değerlere yer verilme durumunu belirlemeye yönelik olarak gerçekleştirilen bu araştırmada kullanılacak olan model, var olan bir durumu var olduğu şekliyle ortaya koymayı amaçlayan tarama modelidir. “Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları, herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez. Önemli olan, bilinmek istenen şeyin gözlenip belirlenebilmesidir”

Türkçe ders kitaplarındaki metinleri değerler bakımından incelemek üzere bir form oluşturulmuş ve forma betimsel indeks, araştırmacı yorumları bölümleri açılarak bu bölümler araştırmacı tarafından doldurulmuştur. Burada elde edilen verilerin uygunluğu bir alan uzmanı ile birlikte değerlendirilerek uzlaşmaya varılmıştır. Üç sınıfın kitabındaki toplam 76 metin (6–8) için de aynı işlem uygulanmıştır.

Örneklem

Millî Eğitim Temel Kanununun 55. maddesine göre, ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulacak kitaplar Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenmektedir. Bu maddeye göre, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenmeyen hiçbir kitap ve eğitim aracı okullarda kullanılamamaktadır. Ders kitaplarını inceleme, geliştirme ve uygun görülenleri karara bağlama görevi ise Talim Terbiye Kuruluna verilmiştir. Bu araştırmada incelenen söz konusu kitaplar araştırmanın bilimselliğine katkı sağlayacağı düşünülerek Millî Eğitim Bakanlığı tarafından basılan 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarının son baskıları üzerinde gerçekleştirilmiştir.

Kullanılan Ölçme Araçları

Çalışmada kullanılacak olan veriler yüksekokul öğrenci işlerinden 18.08.2016 tarihi itibariyle alınmıştır. Alınan bu veriler öğrencilerin demografik özellikleri ve genel not ortalamalarına ilişkin verilerdir.

Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi

Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu ya da olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak 6,7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları kullanıldığından fiziksel materyaller kullanılmıştır. Tümevarım analizinde temel amaç, toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmaktır.

Türkçe ders kitaplarındaki metinleri değerler bakımından incelemek üzere bir form oluşturulmuş ve forma betimsel indeks, araştırmacı yorumları bölümleri açılarak bu bölümler araştırmacı tarafından doldurulmuştur. Burada elde edilen verilerin uygunluğu bir alan uzmanı ile birlikte değerlendirilerek uzlaşmaya varılmıştır. Üç sınıfın kitabındaki toplam 76 metin (6–8) için de aynı işlem uygulanmıştır. Bu aşamadan sonra kodlama işlemine geçilmiş, ilgili kodlar kod başlığı altında toplanmış, değerler oluşturularak değerlerle ilgili temalar altında bulgular sunulmuştur. Bulguların sunumu sırasında metinlerden doğrudan alıntılar yapılmıştır.

Bulgular ve Tartışma

İlköğretim 6,7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde değerlerin yer alma durumuna ilişkin elde edilen bulgular; bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, doğa sevgisi, dürüstlük, estetik, hayvan sevgisi, hoşgörü, merhamet, misafirperverlik, nezaket, onurlu olma, özdenetim, tutarlılık, sorumluluk, ulusal değerler temaları altında sunulmaktadır.

Araştırma kapsamında ilköğretim ders kitapları incelendiğinde değerleri, en fazla 8. sınıf ders kitabındaki metinlerin, sonra 6. sınıf ders kitabındaki metinlerin, en az da 7. sınıf ders kitabındaki metinlerin içerdiği görülmektedir. Kitaplardaki metinlerde en fazla yer alan değerler ulusal değer ve sorumluluk değerleriyken en az yer alan hayvan sevgisi ve misafirperverlik değerleridir. İlköğretim Türkçe ders kitaplarında bilimsellik değerinin şu kişisel nitelikleri yansıttığı görülmüştür: Bilimsellik, Çalışkanlık, Dayanışma, Doğa sevgisi, Dürüstlük, Estetik, Hayvan Sevgisi, Hoşgörü, Merhamet, Misafirperverlik, Nezaket, Onurlu olma, Özdenetim, Tutarlılık, Sorumluluk, Ulusal değerler 6. 7. Ve 8. Sınıf kitaplarında, yer aldığı tespit edilmiştir.

Sonuç ve Öneriler

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından basılan 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin hangi değerleri ilettiğini tespit etmek ve bu değerlerin sınıflara göre dağılımını belirlemek amacıyla yapılan bu araştırmanın sonunda MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin, değerlerin iletimini istenen düzeyde olmadığı tespit edilmiştir.

Yapılan çalışmada Türkçe ders kitaplarında (6–8. sınıf) yer alan metinlerin belirlenen değerlerin aktarımında yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Metin ve tema seçiminde değerlerin iletimi açısından yerinde tercihler yapılmadığı görülmüştür. Değerler genellikle Atatürkçülük temasında toplanmıştır.

Kitaplardaki değerler yetersiz işlendiği gibi var olan değerler de konulara göre düzensiz dağıtılmıştır. Toplam 76 metnin ikisinde aynı metinde olmak üzere yedi, üçünde ise yine aynı metinde altı değer birden bulunmuştur. Dokuz metinde hiçbir değere yer verilmemiştir.

Ayrıca ders kitaplarına seçilen metinlerin gelişigüzel bir şekilde belirlenmemesi gerekir. Seçilen metinlerde özellikle 6. sınıf kitabında olumsuz değerlere de yer verilmesi öğrencilerin gelişim özelliklerinin dikkate alınmadığını gösterir.

Metin seçiminin emek isteyen zor bir konu olduğu bilinmektedir. Ancak Türkçe derslerinin temelinin de metinler olduğu unutulmamalıdır. Gerek Türkçe dersinin genel amaçları gerek temel beceriler ve dil becerileri gerekse bunlarla ilgili amaç ve kazanımlar metinler yoluyla gerçekleştirildiğinden metin seçiminde daha özenli davranılması, kullanılacak metinlerin değerler açısından da daha zengin ve nitelikli olmasına dikkat edilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

6. Kişisel Sonuç

M.E.B 6,7,8 Türkçe ders kitaplarındaki değerlerin incelendiği bu makalede elde edilen bulgular ve sonuçlar: Değerlerin öğrenciye sunulması noktasında eksikliklerin olduğu, bazı değerlerin eksik veya yanlış temada verilmesi, seçilen metinlerin öğrenciyi olumsuz davranışa yönlendirmesi, metin seçiminde titiz davranılmadığı, gibi tespitlerin ortaya konması ders kitaplarının iyileştirilmesi, değerlerin yeniden oluşturulması hususunda  son derece verimli bir çalışma olmuştur. Çalışma 2011 yılında yapılmıştı, 2017-2018 eğitim öğretim dönemindeki Türkçe ders kitaplarını incelediğimizde bu çalışmada ortaya konan sonuçların dikkate alınıp alınmadığını anlayabiliriz.

Makale İncelemesi Örnekleri Word Dosyaları Makale inceleme örneği 1 Makale inceleme örneği 2

Makale: Mehmet Emin Soylu