Uluslararası işbirliğiyle yapılan, sekiz kara tabanlı radyo teleskopunun gezegen ölçekli bir dizisi olan Event Horizon Telescope (EHT), bir kara deliğin görüntülerini yakalamak için tasarlandı. Bugün, dünya genelindeki koordineli basın konferanslarında, EHT araştırmacıları başarılı olduklarını, süper kütleli bir kara deliğin ve kara delik gölgesinin ilk görsel kanıtını ortaya koyduklarını açıkladılar.
Bilim adamları, M87 galaksisinin merkezini Event Horizon Telescope -Olay ufku teleskopu- kullanarak elde ettikleri verileri süper bilgisayarlarda bir araya getirdiler. Toplanan veriler işlenerek kara deliğin ilk görüntüsünü elde etmeyi başardılar.
Görüntü, Güneş’ten 6,5 milyar kat daha büyük bir kara deliğin etrafındaki ışık bükülmesinden oluşan parlak bir halkayı göstermektedir. Bu, uzun süredir aranan görüntü, süper kütleli kara deliklerin varlığına dair bugüne kadar elde edilen en güçlü kanıtı sundu.
Event Horizon Telescope (Olay Ufku Teleskopu) Nedir?
EHT, dünyanın dört bir yanındaki teleskopları, benzeri görülmemiş hassasiyet ve çözünürlükte dünya çapında bir sanal teleskop oluşturmak için bağlar. EHT, yıllarca süren uluslararası işbirliğinin bir sonucudur. Bilim insanlarına, Einstein’ın teorisini ilk kez doğrulayan tarihi deneyin yüzüncü yılında, genel görelilik kuramında tahmin edilen, evren’deki en karmaşık nesneleri incelemeleri için yeni bir yol sunmaktadır.
Dünya çapında bir interferometre oluşturmak için tüm dünyadaki radyo teleskoplarını birbirine bağlayan bu teknik, galaksiden gelen atomik yapıdaki sinyalleri eş zamanlı olarak kaydeder. Bu sinyaller sayısal veriler halinde devasa hard disklere kaydedilir ve proje merkezine gönderilir. Veriler süper bilgisayarlarda analiz edilerek kara delik ve olay ufku görüntülemek amaçlanır.
Olay Ufku Teleskobu ile daha da iyi çözünürlük elde edilebilir mi?
Çözünürlüğü belirleyen en büyük etken teleskoplar arasındaki uzaklık olduğu için dünyanın boyutuyla sınırlandırabiliyoruz ve sınıra yaklaşmış durumdayız. Daha fazla teleskop resmi çok az daha net hale getirebilir. Görüntü işleme tekniklerinin daha iyi hale getirmek ortaya çıkan resimlerin netliğini artırmak için önemlidir. Ayrıca şu anda kullanılan radyo frekansına göre biraz daha yüksek bir frekansla veri alınırsa çözünürlük iyileşebilir. Çok daha anlamlı bir iyileşme uzaya gönderilecek ya da Ay yüzeyine konumlanacak bir radyo teleskobu ile gerçekleştirilebilir.
İşte kara deliğin elde edilen ilk görüntüsü
İlginizi çekebilecek haberler:
Mehmet Emin Soylu
www.eventhorizontelescope.org
